Vergi Sirküleri 65 : 7143 Sayılı Kanun Kapsamında İşletme Kayıtlarının Düzeltilmesi Ve Varlık Barışı

7143 SAYILI KANUN KAPSAMINDA İŞLETME KAYITLARININ DÜZELTİLMESİ VE VARLIK BARIŞI

(7143 Sayılı Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun, 18/05/2018 Tarihinde Yayımlanmıştır.)

İŞLETME KAYITLARININ DÜZELTİLMESİ

A- İŞLETMEDE MEVCUT OLDUĞU HALDE KAYITLARDA YER ALMAYAN EMTİA , MAKİNE, TEÇHİZAT VE DEMİRBAŞLARIN  KAYDA ALINMASI

1- Kapsam

Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin 7143 Sayılı Kanunun 6 ıncı  maddesinin 1 inci fıkrası hükmü ile gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine (adi, kollektif ve adi komandit şirketler dahil olmak üzere ) işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtia, makine,  teçhizat  ve demirbaşları kendilerince veya bağlı oldukları meslek  kuruluşunca tespit edilecek rayiç bedel üzerinden yasal kayıtlarına intikal ettirmek suretiyle , kayıtlarını fiili duruma getirmeleri imkanı sağlanmıştır.

2- Beyan

Uygulama kapsamına giren mükellefler , işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtia , makine, teçhizat ve demirbaşları kendilerince veya bağlı oldukları meslek  kuruluşunca tespit edilecek rayiç bedel üzerinden Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar 31/08/2018 tarihine kadar(bu tarih dahil)  bir envanter listesi  ile birlikte vergi dairesine beyan edeceklerdir.

İşletme kayıtlarına alınacak olan kıymetler , bildirim tarihinde mükellefin kendisi veya  bağlı oldukları meslek  kuruluşunca tespit edilecek rayiç bedel üzerinden envanter listesinde gösterilecektir.

3- Bildirilen Malların Satış Bedeli ve Amortisman Uygulaması

7143 Sayılı Kanunun 6. Maddesi hükmüne göre bu madde kapsamında bildirim hakkı getirilen kıymetlerin satılması halinde satış bedeli , bu kıymetlerin envantere kaydedilen değerinden düşük olmayacak olup, envantere kaydedilen bu kıymetler için amortisman ayrılmayacaktır.

4-Beyan Edilen Kıymetlerin Defterlere Kaydedilmesi

Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler , bu madde kapsamında aktiflerine kaydettikleri emtialar  için ayrı; makine, teçhizat ve demirbaşlar için ayrı olmak üzere pasifte  özel karşılık hesabı açacaklardır. Emtia için ayrılan karşılık , ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiyesi edilmesi halinde sermayenin bir unsuru olarak değerlendirilir ve vergilendirilmez.

Öte yandan makine , teçhizat ve demirbaşlar ise envantere kaydedilecek ve ayrılacak  özel karşılık hesabı  birikmiş amortisman olarak kabul edilecektir.

İşletme esasına göre defter tutan mükellefler ise sözkonusu emtiayı defterlerinin gider kısmına satın alınan mal olarak kaydedeceklerdir.

5-Vergisel Yükümlülükler

a ) 7143 Sayılı Kanunun 6 ıncı maddesinin 1 inci fıkrasının a bendi uyarınca mükelleflerin kendilerince veya bağlı oldukları meslek kuruluşlarınca tespit edilen rayiç bedel  üzerinden beyan edilerek kayıtlara intikal ettirilen

-Teslimleri genel orana  ( % 18 ) tabi makine , teçhizat , demirbaş ve emtialar üzerinden  % 10 oranı

-Teslimleri indirimli orana tabi makine , teçhizat , demirbaş ve emtialar üzerinden ise tabi oldukları oranın yarısı esas alınmak suretiyle katma değer vergisi hesaplanacak ve ayrı bir beyanname ile sorumlu sıfatı ile beyan edilerek , beyanname verme süresi içinde ödenecektir.

b) Beyan edilen emtia üzerinden ödenen vergi genel esaslara göre ; 1 Nolu Katma Değer Vergisi beyannamesinde indirim konusu yapılabilecektir.

Ancak kayıtlarda yer almayan makine, teçhizat ve demirbaşların rayiç bedeli üzerinden hesaplanarak  ödenen  katma değer vergisinin ise  indirimi mümkün değildir.

c)  3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunun 9. Maddesinin 2. Fıkrasında ; fiili yada kaydi envanter sırasında , belgesiz mal bulundurulduğunun tespiti halinde , bu alışlar nedeniyle  ziyaa uğratılan KDV ‘nin , belgesiz mal bulunduran mükelleften aranacağı , bu uygulamaya göre yapılan tarhiyata da  vergi cezası uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

7143 Sayılı Kanunun 6. Maddesinin 1/c bendine göre ise kayıtlarda yer almayan emtia , makine, teçhizat ve demirbaşlar için yukarıda belirtilen  şekilde sorumlu sıfatı ile KDV beyan eden ve ödeyen mükellefler bakımından 3065 Sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin (2) numaralı fıkrası uygulanmayacaktır.

6- ÖTV Kapsamındaki Mallar İçin ÖTV ‘NİN Beyanı ve Ödenmesi

7143 Sayılı Kanunun 6 ıncı maddesinin 1 numaralı fıkrasının d bendi ile, özel tüketim vergisinin konusuna giren malları bu madde kapsamında beyan eden ve alış belgelerini ibraz edemeyen mükelleflerin bu malların beyan tarihindeki miktarı ve emsal bedeli üzerinden geçerli olan özel tüketim vergisini Kanunun 6. Maddesinin 1 inci fıkrasının c bendinde belirtilen beyanname verme süresi içinde ayrı bir beyanname ile beyan ederek aynı süre içinde ödemeleri halinde , bu mallar bakımından 4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun 4. Maddesinin (3) numaralı fıkrası hükmünün uygulanmaması öngörülmüş olup, bu şekilde beyan edilerek ödenen özel tüketim vergisi için vergi cezası kesilmeyecektir.

Uygulama kapsamında olan mükellefler , işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan mallardan 4760 Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I), (II), (III), (IV) sayılı listelerde yer alanlar için , beyan tarihlerindeki miktarı ve emsal bedelleri ile uygulanmakta olan vergi oranı , maktu ve asgari vergi tutarlarını dikkate alarak düzenleyecekleri beyannamelerini Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar  31/08/2018 tarihine kadar (bu tarih dahil) ÖTV bakımından bağlı oldukları vergi dairelerine verecek ve hesaplanan vergi tutarını beyanname verme süresi içinde ödeyeceklerdir.

7- Diğer Hususlar 

İşletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşların işletme kayıtlarına alınmasına dair hükümlerin düzenlendiği 7143  Sayılı Kanunun 6. Maddesinin 1. fıkra hükmünün uygulanmasına ilişkin olarak geçmişe yönelik vergi cezası uygulanmayacaktır.

B- KAYITLARDA YER ALDIĞI HALDE İŞLETMEDE BULUNMAYAN MALLAR

B-1. Kayıtlarda Yer Aldığı Halde İşletmede Mevcut Olmayan Emtialara İlişkin Düzeltme

1- Kapsam

Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin  7143  Sayılı Kanunun 6. Maddesinin 2 inci fıkrası  hükmü ile gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine (adi, kollektif ve adi komandit şirketler dahil olmak üzere ) kayıtlarında yer aldığı halde işletmelerinde mevcut olmayan emtialarını , bu kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna  31/08/2018 tarihine kadar(bu tarih dahil) , aynı neviden emtialara ilişkin cari yıl kayıtlarına göre tespit edilen gayrisafi kar oranı, bu oranın cari yıl kayıtlarına göre  tespit edilemediği hallerde ise , bağlı olunan meslek odalarınca belirlenen oranlar dikkate alınmak suretiyle   fatura düzenlemeleri ve her türlü vergisel yükümlülüklerini yerine getirmek suretiyle kayıt ve beyanlarına intikal ettirmeleri böylece kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirmelerine imkan tanınmıştır.

2- Beyan

Uygulama kapsamına giren mükellefler , kayıtlarında yer aldığı halde işletmelerinde mevcut olmayan emtialarını , bu kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna  31/08/2018 tarihine kadar(bu tarih dahil) , aynı neviden emtialara ilişkin cari yıl kayıtlarına göre tespit edilen gayrisafi kar oranını, bu oranın cari yıl kayıtlarına göre tespit edilemediği hallerde ise , bağlı olunan  meslek odalarınca belirlenen oranları  dikkate almak suretiyle fatura düzenleyecek ve her türlü vergisel yükümlülüğü yerine getirecektir.

3- Vergisel Yükümlükler

Yukarıda açıklanan şekilde faturalanan ve yasal defterlere kaydedilen emtia ile ilgili işlemler normal satış işleminden farklılık arz etmemekte olup, faturada emtianın tabi olduğu katma değer vergisi oranında KDV hesaplanacaktır. Bu hükme göre ödenmesi gereken katma değer vergisinin 3 eşit taksitte ödenmesi imkanı sağlanmış olup, ilk taksiti beyanname verme süresi içinde , izleyen taksitler ise beyanname verme süresini takip eden ikinci ve dördüncü ayda olmak üzere ödenecektir.

B-2.  Eczanelerin Stoklarında Kaydi Olarak Yer Aldığı Halde Fiilen Yer Almayan İlaçlara İlişkin Kayıtların Düzeltilmesi

7143 Sayılı Kanunun 6 ıncı maddesinin 2 fıkrasının b bendi ile eczanelere  stoklarında kaydi olarak yer aldığı halde fiilen bulunmayan ilaçları, Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar maliyet  bedeli üzerinden fatura düzenlemek suretiyle kayıtlarından çıkarmaları ve kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirmeleri imkanı tanınmıştır. Bu imkan dahilinde kayıtlardan çıkarılacak olan ilaçların maliyet bedeli üzerinden % 4 oranında hesaplanan katma değer vergisi ayrı bir beyanname ile beyan edilerek beyanname verme süresi içinde ödenecek olup, ödenen bu vergi indirim konusu yapılamayacak ve gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde de gider olarak dikkate alınamayacaktır.

4- Diğer Hususlar

Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan malların  kayıtlardan çıkarılmasına dair hükümlerin düzenlendiği  7143  Sayılı Kanunun 6. Maddesinin 2 fıkra hükmünün uygulanmasına ilişkin olarak geçmişe yönelik vergi cezası  ve gecikme faizi uygulanmayacaktır.

C- KAYITLARDA YER ALDIĞI HALDE İŞLETMEDE BULUNMAYAN KASA MEVCUDU ve  ORTAKLARDAN NET  ALACAKLARIN ve BUNLARLA İLGİLİ DİĞER HESAPLARDA YER ALAN İŞLEMLERİN  BEYANI

1- Kapsam

7143 Sayılı Kanunun 6. Maddesinin üçüncü fıkrası ile bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükelleflerine , 31.12.2017 tarihi itibari ile düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları , işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan ) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarları ile bunlarla ilgili  diğer hesaplarda yer alan işlemlerini bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltmeleri ve böylece kayıtlarını fiili duruma getirmeleri imkanı verilmiştir.

2- Beyan

Bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri , 31.12.2017 tarihi itibari ile düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmede bulunmayan

– Kasa mevcutlarını ,

– İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan ) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarını ,

– Bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini,

kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna 31/08/2018 tarihine kadar  (bu tarih dahil) vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebileceklerdir.

3- Vergisel Yükümlülükler

31.12.2017 tarihi itibari ile düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmede bulunmayan kasa mevcutları, ortaklardan net alacak tutarları ve bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemleri  için düzeltme yapmak isteyen mükellefler , beyan değeri üzerinden % 3 oranında vergi hesaplayacak ve hesaplanan vergi beyanname verme süresi içinde ödenecektir. Sözkonusu beyan üzerine defter kayıtları düzeltilecek olup, ödenen vergiler gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilemeyecek ve  beyan edilen tutarlar ile  bu tutarlar üzerinden ödenen % 3 oranındaki vergi tutarı kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınmayacaktır.

Bu fıkra uyarınca beyan edilen tutarlar nedeniyle ilave tarhiyat yapılmayacaktır. Ayrıca bu kapsamda beyanda bulunan kurumlar vergisi mükelleflerinin bu beyanları nedeniyle 2018 yılı geçici vergi dönemlerinde düzeltme gerektiği takdirde , düzeltme işlemleri bu kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar yapılacak olup,  söz konusu düzeltme işlemleri nedeniyle herhangi bir ceza veya  faiz aranmayacaktır.

VARLIK BARIŞI

7143 Sayılı Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Kanunun 10 uncu Maddesinin 13. Fıkrasında  “Varlık Barışı  “ kapsamında yapılmış düzenlemeler yeralmaktadır.

1- Beyan / Bildirim Konusu Yapılabilecek Varlıklar ve Sağlanan Avantajlar

A- Yurtdışında Bulunan Varlıklar

Kanunun 10 uncu maddesinin 13 üncü fıkrası  kapsamında beyan ve bildirim konusu yapılabilecek  yurtdışı  varlıklar ve bu varlıkların getirilmesine  ilişkin sağlanan avantajlar  aşağıdaki gibidir.

Kanunun 10 uncu maddesinin 13 üncü fıkrasının a bendi ile  yurtdışında bulunan para , altın , döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarını fıkrada  yer alan hükümler dahilinde 30.11.2018 tarihine kadar  Türkiye ‘deki banka veya aracı kurumlara bildiren Türkiye ‘ye getiren  gerçek ve tüzel kişilere  bu varlıklar üzerinde serbestçe tasarruf hakkı  sağlanmıştır. Banka veya aracı kurumlar, kendilerine bildirilen varlıklara ilişkin olarak % 2 oranında hesapladıkları vergiyi, 31.12.2018 tarihine kadar vergi sorumlusu sıfatıyla bir beyanname ile bağlı bulunduğu vergi dairesine beyan ederek, aynı sürede ödeyecektir.  Ancak, 31.07.2018 tarihine kadar,  yurtdışında bulunan bulunan para , altın , döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının bildirilerek Türkiye ‘ye getirilmesi veya bu varlıkların kanuni defterlere kayıtlı olan kredilerin kapamasında kullanılması ve  sermaye avanslarının bu varlıklarla karşılanmış olması durumunda % 2 oranında vergi tarh edilmeyecektir.

Türkiye ‘deki banka veya aracı kurumlara bildirilen yurtdışındaki varlıklar nedeniyle hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacaktır. Bu hükümden yararlanılması için bildirilen tutarlara ilişkin tarh edilen verginin vadesinde ödenmesi ve bildirime konu edilen yurtdışında bulunan para, altın, döviz , menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının , bildirimin yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde Türkiye ‘ye getirilmesi  veya Türkiye ‘deki banka veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi gerekmektedir.

-Ayrıca yurtdışında  bulunan para , altın , döviz , menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının yurtdışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan ve bu fıkranın  yürürlük tarihi itibariyle  kanuni defterlerde kayıtlı olan kredilerin en geç 30.11.2018 tarihine kadar kapatılmasında da kullanılması imkanı getirilmiştir.  Bu durumda defter kayıtlarından düşülmesi şartı ile kredilerin ödenmesinde kullanılan varlıklar için Türkiye ‘ye getirilme şartı aranmaksızın kanun hükümlerinden yararlanılır.

-Bu fıkranın yürürlük tarihi itibari ile kanuni defterlerde kayıtlı olan sermaye avanslarının , yurtdışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının  bu fıkranın yürürlüğe girmesinden önce Türkiye ‘ye getirilmek suretiyle karşılanmış olması halinde, sözkonusu avansların defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla bu madde hükümlerinden yararlanılanacaktır.

– Vergi Usul Kanunu hükümleri doğrultusunda defter tutan mükellefler bu kapsamda Türkiye ‘ye getirilen varlıklarını , dönem kazancının tespitinde dikkate almaksızın , işletmelerine dahil edebilecekleri gibi, aynı varlıkları vergiye tabi kazancın  ve kurumlar için dağıtılabilir kazancın tespitinde dikkate almaksızın işletmeden çekebileceklerdir.

B – Yurtiçinde Bulunan Varlıklar 

Kanunun 10 uncu  maddesinin 13 üncü fıkrasının  e bendi ile  gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine Türkiye ‘de bulunan ancak kanuni defterlerinde yer almayan  para, altın,  döviz, menkul kıymet ve  diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlarını yine 30.11.2018 tarihine kadar dönem kazancının tespitinde dikkate alınmaksızın vergi dairelerine beyan edilmesi suretiyle kanuni defterlere kaydedebilme hakkı tanınmıştır. Vergi dairelerine beyan edilen varlıkların değeri üzerinden % 2 oranında vergi tarh edilecek ve bu vergi 31.12.2018 tarihine kadar ödenecektir. Ancak, 31.07.2018 tarihine kadar, bu bent kapsamında beyanda bulunularak kanuni defterlere kaydedilen varlıklar üzerinden % 2 oranındaki vergi tarh edilmeyecektir. Beyan edilen  varlıklar nedeniyle, beyan edilen tutarlara ilişkin tarh edilen verginin vadesinde ödenmesi koşulu ile hiçbir suretle vergi incelemesi veya vergi tarhiyatı yapılmayacaktır.

Bu kapsamda kanuni defterlere kaydedilen sözkonusu varlıklar vergiye tabi kazancın  ve kurumlar için dağıtılabilir kazancın tespitinde dikkate almaksızın işletmeden çekilebilecektir.

2. Diğer Hususlar

• Kanunun 10 maddesinin 13 üncü fıkrası kapsamında ödenen vergiler , hiçbir suretle gider yazılamayacak, başka bir vergiden mahsup edilemeyecektir.
• Türkiye ‘ye getirilen  veya kanuni defterlere kaydedilen varlıkların elden çıkarılmasından doğan zararlar , gelir veya kurumlar vergisi uygulaması  bakımından gider veya indirim olarak kabul edilmeyecektir

 C-  Yurtdışı İştirak Hissesi Satış Kazancı , Yurtdışı İştirak Kazançları, Yurtdışında Bulunan İşyeri ve  Daimi Temsilci Aracılığı ile Elde Edilen Ticari Kazançlar, Kanuni ve  iş Merkezi Türkiye ‘de Bulunmayan Kurumların Tasfiyesinden Doğan Kazançlar 

Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin 7143 Sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin 13 üncü fıkrasının  h-1 bendi uyarınca ; tam mükellefiyete tabi gerçek kişiler ile kurumların, 31/10/2018 tarihine kadar elde edilenler de dahil olmak üzere ;

• Kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan kurumlara ilişkin iştirak hisselerinin satışından doğan kazançları,
• Kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan kurumlardan elde ettikleri iştirak kazançları,
• Yurt dışında bulunan iş yeri ve daimi temsilcileri aracılığıyla elde ettikleri ticari kazançları,

Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 31/12/2018 tarihine kadar Türkiye’ye transfer edilmesi kaydıyla gelir veya kurumlar vergisinden müstesnadır.

Yine aynı fıkranın h-2 bendi uyarınca ise ; Tam mükellefiyete tabi gerçek kişiler ile kurumların kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan kurumların tasfiyesinden doğan kazançları, 31/12/2018 tarihine kadar Türkiye’ye transfer edilmiş olması kaydıyla gelir ve kurumlar vergisinden müstesnadır.

7143 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun’a ulaşmak için tıklayınız.

Bilgilerinize Sunulur.

Saygılarımızla

GÜRELİ YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK

VE BAĞIMSIZ DENETİM HİZMETLERİ A.Ş