Vergi Sirküleri 105 : Şirketlerin 5 Milyon TL’nı Aşan Nakdi ve Gayrinakdi Kredi Taleplerinde Mali Denetim Zorunluluğu
VERGİ SİRKÜLERİ
SİRKÜLER TARİHİ : 23.12.2023
SİRKÜLER NO : 2023/105
ŞİRKETLERİN 5 MİLYON TL’NI AŞAN NAKDİ VE GAYRİNAKDİ KREDİ TALEPLERİNDE MALİ DENETİM ZORUNLULUĞU
(Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelik, 21/12/2023 tarih, 32406 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanmıştır.)
Yayımlanan yönetmelikle, daha önce 1/11/2006 tarihli ve 26333 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmış olan “Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelik” yürürlükten kaldırılarak, eski yönetmelikte kredi müşterilerinden istenen hesap durumu belgesi denetim raporu şartına bağlanmış ve bankalarca beş milyon Türk Lirası üzerinde verilecek nakdi ve gayri nakdi krediler için müşterilerden hesap durumu belgesi alınması zorunlu tutulmuştur.
KREDİ TALEP EDEN FİRMALARDAN İSTENECEK HESAP DURUMU BELGESİ:
Buna göre, aşağıdaki denetim şartlarını sağlayan belgeler “hesap durumu belgesi” Kabul edilmiştir:
- 1. a) Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan muhasebe ve finansal raporlama standartlarına uygun şekilde hazırlanmış ve bağımsız denetimden geçmiş finansal tablolar.
- 2. b) Vergi Usul Kanunu (VUK) ve ilgili düzenlemeleri uyarınca düzenlenmiş ve 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı SMMM ve YMM Kanununda yer alan usul ve esaslar uyarınca denetlenmiş finansal tablolar.
- c) Yurt dışında yerleşik kişiler için, ilgili ülkelerin mevzuatına göre düzenlenmiş ve denetimden geçmiş finansal tablolar.
Düzenlemeye göre, yukarıda belirtilen belgeleri düzenlenmeyen müşteriler için, bunların malî gücünün analizine imkan sağlayacak ve faaliyetlerinin niteliğine uygun olarak düzenlenecek belgeler hesap durumu belgesi olarak alınacaktır.
Tüketici kredileri hariç olmak üzere, verilen krediler 5 milyon TL eşik tutarın üzerinde kaldığı sürece bunlara ilişkin hesap durumu belgelerinin her yıl hesap dönemini izleyen dokuz ay içerisinde alınmasına devam edilecektir.
Yönetmelikte, nakit, nakit benzeri kıymet ve hesaplar ile kıymetli maden karşılığında yapılan, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ve merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile yapılan, kanunla teşkilatlanmış para piyasalarında yapılan, merkezi karşı taraf hizmeti sunulan piyasalarda yapılan, yurt içi bankaların kendi aralarındaki vadesiz veya vadesi üç ayı aşmayan işlemler için hesap durumu belgesi alınmayabileceği belirtilmiştir.
BANKALARCA ALINMASI ZORUNLU OLAN İLAVE BELGELER
Risk Merkezi nezdindeki en güncel bilgilere göre, bankacılık sektöründeki toplam riski Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunca (BDDK) belirlenecek tutarın üzerinde olan, ayrıca merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri ve bunlara bağlı kuruluşlar, mahalli idareler ile bankalar ve finansal kuruluşlar dışında kalan ve kredileri Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik uyarınca canlı alacak olarak izlenen müşterilerden, bankalarca kredi tahsis aşamasında ayrıca aşağıda sayılan ilave belgelerin de alınması zorunlu tutulmuştur:
- a) Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan muhasebe ve finansal raporlama standartları çerçevesinde konsolide finansal tablo hazırlama şartlarını taşıyanlardan konsolide, konsolide finansal tablo hazırlama şartlarını taşımayanlardan konsolide olmayan ve Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşlarınca denetlenmiş en güncel finansal tabloları ve bağımsız denetim raporları.
- b) Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan muhasebe ve finansal raporlama standartlarında tanımlandığı şekilde başka bir işletmenin bağlı ortaklığı olanlardan, söz konusu standartlardaki tanımlamalara uyan ana ortaklıklarının Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşlarınca denetlenmiş en güncel konsolide finansal tabloları ve bağımsız denetim raporları.
- c) Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan muhasebe ve finansal raporlama standartlarında tanımlandığı şekilde başka işletmelerin tek başına kontrolünde olmayan ancak müşterek kontrol edilen bir işletme olanlardan, müşterek kontrol eden işletmelerin her birinin Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan muhasebe ve finansal raporlama standartları çerçevesinde hazırlanmış ve Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşlarınca denetlenmiş en güncel haliyle varsa konsolide, yoksa konsolide olmayan finansal tabloları ve bağımsız denetim raporları.
ç) Yukarıda belirtilen finansal tablolarda yer verilen bilgilerden hareketle hazırlanacak ve bağımsız denetim kuruluşunun güvence raporunu içeren ve Yönetmeliğe ekli EK-1’de yer alan analiz tablosu.
- d) Sermaye Piyasası Kurulu tarafından 3/1/2014 tarihli ve 28871 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kurumsal Yönetim Tebliğine (II-17.1) tabi anonim ortaklıklardan, anılan Tebliğde yer verilen kurumsal yönetim ilkelerine uyum raporu.
Bu düzenleme kapsamındaki belgeleri kredi tahsis aşamasında ibraz edemediğini beyan eden müşterilere, belgelerin teminine yönelik olarak, kredi tahsisi yapılan yılı müteakip azami dokuz ay süre tanınmak suretiyle kredi tahsisi yapılabileceği düzenlenmiştir.
KREDİ DERECELENDİRME NOTU ALINMASI GEREKEN KREDİLER:
Yönetmelikte yapılan düzenleme ile, Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik uyarınca canlı alacak olarak izlenen kredilerden BDDK tarafından kapsamı belirlenecek olanlar için 17/4/2012 tarihli ve 28267 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Derecelendirme Kuruluşlarının Yetkilendirilmesine ve Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Hakkında Yönetmelik kapsamında yetkilendirilmiş bir kuruluşun verdiği kredi derecelendirme notunun alınması zorunlu tutulmuştur.
KONUT, TAŞIT VE DİĞER TÜKETİCİ KREDİLERİNE GETİRİLEN SINIRLAMALAR:
Tüketicilere, konut edinmeleri amacıyla kullandırılacak kredilerde ve taşıt kredileri hariç konut teminatlı kredilerde, kredi teminat oranının azami sınırı BDDK tarafından belirlenecektir. Sınırlamaya konu krediler için teminat olarak alınan gayrimenkullerin değerlemesinin BDDK veya Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yetkilendirilmiş değerleme şirketlerine yaptırılması ve sınırlamada bu değerlerin kullanılması zorunludur.
Tüketicilere, binek araç edinimi amacıyla kullandırılacak taşıt kredilerinde ve taşıt teminatlı kredilerde veya yapılacak finansal kiralama işlemlerinde, kredi teminat oranının azami sınırı, BDDK tarafından belirlenir. İkinci el binek araçlarda taşıtın değerinin tespitinde kasko değeri esas alınır.
Konut edinmeleri ve konut tadilatı kapsamında konutun 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 684. maddesinde düzenlenen bütünleyici parçası niteliğini haiz olacak şekilde mal veya hizmet alımı amacıyla tüketicilere kullandırılan krediler, konutların finansal kiralama yoluyla tüketicilere kiralanması, diğer gayrimenkul alımı amaçlı krediler, eğitim ve öğrenim ücretinin finansmanı amacıyla kullandırılacak krediler ve kamu kurum ve kuruluşlarına olan borçların finansmanı amacıyla doğrudan ilgili kurum veya kuruluşun hesabına ödeme yapılmak şartıyla kullandırılan krediler ile bu kredilerin yeniden yapılandırılması amacıyla kullandırılan krediler hariç olmak üzere, tüketici kredilerinde ve tüketici kredilerinin yeniden yapılandırılmasında uygulanacak azami vade BDDK tarafından belirlenir.
BDDK, Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşü alınarak, bu düzenlemede yer alan sınırlamaları belirlemeye veya ilave sınırlamalar getirmeye yetkilidir.
Bu sirkülerde açıklanan hükümleri 1 Ocak 2024’de yürürlüğe girecek olan Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmeliğe ulaşmak için tıklayınız
Bilgilerinize Sunulur.
Saygılarımızla,
GÜRELİ YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK
VE BAĞIMSIZ DENETİM HİZMETLERİ A.Ş.